Vuurvaste keramische vezelvormige isolatiematerialen

Risico
Bij keramische bedrijven worden oveninstallaties en tunnelovenwagens thermisch geïsoleerd met voornamelijk keramische vezelvormige isolatiematerialen (bestaande uit vuurvaste keramische vezels – RCF). Bij de fabricage en reparatie daarvan kunnen door inademing van losse vezels gezondheidsproblemen optreden. Om die reden werd het initiatief genomen tot een uitbreiding van de bestaande Arbocatalogus met het oog op het voorkomen van mogelijke blootstelling van werknemers aan bovengenoemd materiaal in de keramische industrie.
 
Oplossingen
Aan de Arbocatalogus voor de keramische procesindustrie wordt een module toegevoegd, gericht op preventie en blootstellingsreductie. Onderscheid wordt gemaakt tussen preventieve en afschermende maatregelen, organisatorische maatregelen en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Met het aanreiken van de bedoelde maatregelen via de Arbocatalogus wordt de werkgevers- en werknemersverplichting zo ook collectief ingevuld, voor alle relevante activiteiten met dit type isolatiemateriaal.

Voor een overzicht van de betreffende Module is hieronder in een tabel aangegeven welke oplossingen voor de blootstellingrisico’s successievelijk zijn geformuleerd en welk karakter deze hebben (preventief, afschermend, en dergelijke). De oplossingen zijn ingedeeld volgens de zogenoemde “arbeidshygiënische strategie”. Dit betekent dat het toepassen van oplossingen in een vastgestelde volgorde plaatsvindt: als eerst het wegnemen van de bron en als laatste het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Voorts is er aandacht voor instructie & voorlichting evenals het beschikbaar zijn van veiligheidsinformatie (zoals een actueel MSDS – Material Safety Data Sheet - van gebruikte isolatiematerialen). 

1. Bron wegnemen 2. Beperken van overdracht 3. Afschermen van de mens en
organisatorische oplossingen
 
4. Persoonlijke beschermings-middelen 5. Algemeen beheer
Alternatieve producten (minder schadelijk) Stofzuigen met HEPA stofzuiger Aparte opslagruimte RCF PBM
Adembescherming
Overall
Veiligheidsbril
Handschoenen
Voorlichting/instructie vezelmateriaal
Stofvorming voorkomen   Aparte ruimte voor werkzaamheden met vezelmateriaal

 

Afbakening van de RCF-zone
 * Men dient van alle (vezelhoudende) producten een actueel MSDS te hebben. Op dit MSDS staan naast de gevaren ook de maatregelen beschreven om veilig met het product te kunnen werken. 
 
Bij uitbesteding van werkzaamheden die tot blootstelling aan RCF zouden kunnen leiden, dient bij de opdrachtverstrekking aangegeven te worden dat het hier werkzaamheden betreft aan of met kankerverwekkende stoffen. De contractor dient dan maatregelen te treffen om blootstelling hieraan te voorkomen.
 
Risicobeoordeling
Blootstelling aan keramische vezelvormige isolatiematerialen (RCF) kan leiden tot longbeschadigingen zoals silicose. Een werknemer die door jarenlange blootstelling aan dit type materiaal lijdt aan silicose en die nog steeds dagelijks wordt blootgesteld heeft een verhoogde kans op het krijgen van longkanker. Keramische vezels zijn in Nederland geclassificeerd als kankerverwekkend met een wettelijke grenswaarde van 0,5 vezels per cm3 in de respirabele fractiebij een t.g.g. van 8 uur. Een beoordeling van de blootstelling vindt plaats door bijvoorbeeld het meten van de concentratie aan keramische vezels in de lucht op de werkplek. Wanneer de blootstelling aan respirabele keramische vezels (diameter ≤ 3 μm, lengte ≥ 5 μm en een lengte/diameter-verhouding > 3) boven een nog vast te stellen grenswaarde ligt, moeten maatregelen worden genomen.
 
Normen, wetten en richtlijnen
  • Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 4 Gevaarlijke stoffen.
  • SZW-lijst van kankerverwekkende stoffen en processen.

Achtergrondinformatie

Titel Website
Arbeidsrisico’s in de keramiek (Arbeidsinspectie 2008) www.arbeidsinspectie.nl

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Veilig werken – Stoffen - Kankerverwekkende stoffen: informatie voor werkgevers en werknemers

www.szw.nl
Arboinformatieblad
  • AI-6: Werken met kankerverwekkende stoffen en processen
  • AI-31: Gezondheidsrisico's van gevaarlijke stoffen
www.sdu.nl
Samen beter aan de slag: de nieuwe Arbowet www.arbonieuwestijl.nl
Arbosite CNV www.veiligengezondwerken.nl
NEN(-EN-ISO) normen waaronder:
  • NEN-EN 143: Ademhalingsbeschermingsmiddelen.
  • NEN-EN 481: 1994 Werkplekatmosfeer - Definitie van de deeltjesgrootteverdeling voor het meten van de in de lucht zwevende deeltjes.
  • NEN-EN 1232: 1997 Werkplekatmosfeer - Pompen voor persoonlijke monsternemingsapparatuur voor chemische stoffen - Eisen en beproevingsmethoden.
  • NEN-EN 689: Werkplekatmosfeer. Leidraad voor de beoordeling van de blootstelling bij inademing van chemische stoffen voor de vergelijking met de grenswaarden en de meetstrategie.
www.nen.nl

Selecteer in de tabel een Oplossing om te bekijken, of maak een selectie voor een printervriendelijke versie of om als PDF op te slaan.