Geluid

Risico

Door te hoge geluidsniveaus kan gehoorschade ofwel vermindering van de gehoorscherpte optreden. Gehoorschade is normaal bij het ouder worden, maar kan ook op jongere leeftijd optreden bij overmatige blootstelling aan hoge geluidsniveaus. Gehoorschade is onomkeerbaar.
In de keramische industrie zijn hoge geluidsniveaus en de beheersing daarvan een belangrijk aandachtspunt. Belangrijke bronnen zijn molens, persmachines en zetmachines. Veel geluid komt ook vrij bij (klei)massabereiding en bij sorteren en transport.

Oplossingen

De tabel geeft een overzicht van praktische oplossingen om de geluidsrisico’s te verminderen. De oplossingen zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Dat wil zeggen dat het toepassen van oplossingen in een vastgestelde volgorde plaatsvindt. De meest gewenste oplossing is het wegnemen van de geluidsbron, de laatste optie het inzetten van persoonlijke beschermingsmiddelen. In elke kolom staan de meest effectieve oplossingen bovenaan en de minst effectieve oplossingen onderaan. De oplossingen die in de tabel staan genoemd worden verder uitgewerkt in de paragrafen 1 tot en met 5.

1. Bron wegnemen 2. Beperken van overdracht 3. Afschermen van de mens en organisatorische oplossingen 4. Persoonlijke beschermings-middelen 5. Algemeen beheer
Toepassen van alternatieve technieken en materiaalkeuzes Omkasten van geluidsbron Werknemers isoleren van de geluidsbron Gehoorbescher-mingsmiddelen Voorlichting en instructie Geluid
Uitbesteden lawaaiige werkzaamheden Afscherming van lawaaiige werkplekken met geluidschermen Plaatsen van lawaaiige werkzaamheden in een aparte hal   Preventief Medisch Onderzoek (PMO) Geluid
Onderhoud en reparatie Absorptie lawaai Roulatie lawaaiige werkzaamheden   Meetprotocol Geluid
  Trillingisolatie Plannen van lawaaiige werkzaamheden   Opstellen inkoopcriteria
        Markering en afbakening

 

Risicobeoordeling

Gehoorschade treedt pas op als de oren dagelijks een bepaalde geluiddruk te verwerken krijgen (daggemiddelde). Het daggemiddelde is afhankelijk van het geluidsniveau en de blootstellingsduur: hoe hard is het geluid en hoe lang moet de werknemer bij dat geluidsniveau werken? Een daggemiddelde boven de 80 dB(A) gedurende vijf werkdagen van acht uur per week kan leiden tot permanente gehoorschade.
Een verhoging van het geluidsniveau met 3 dB(A) geeft een verdubbeling van de geluidsdruk. Wanneer het geluidsniveau 83 dB(A) is, betekent dit dat bij een blootstellingsduur van vier uur per werkdag al de gezondheidskundige grens van 80 dB(A) wordt bereikt. Tabel 1 geeft de maximale blootstellingsduur per geluidsniveau aan.

 

Tabel 1: Maximale blootstellingsduur ter voorkoming van gehoorbeschadiging

Geluidsniveau in dB(A) Maximale blootstellingsduur
80 8 uur
83 4 uur
86 2 uur
89 1 uur
92 30 min
95 15 min
110 30 sec

Geluid is niet alleen schadelijk, het kan ook als hinderlijk worden ervaren. Dit kan een verstoring van de communicatie tussen werknemers veroorzaken, maar ook concentratieproblemen of zelfs schrikreacties. Door het geluid per werkzaamheid en/of per functie te meten, kan worden beoordeeld of medewerkers gezondheidsrisico’s lopen. In dat geval zijn maatregelen noodzakelijk (zie ook 5.3).

Normen, wetten en richtlijnen

  • Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 6, afdeling 3 lawaai

Achtergrondinformatie

Titel Website
Arbeidsrisico’s in de keramiek (Arbeidsinspectie 2009) www.arbeidsinspectie.nl

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Veilig werken – Geluid: informatie voor werkgevers en werknemers

www.szw.nl
Arboinformatieblad
  • AI-4: Lawaai op de arbeidsplaats (niet gratis)
www.sdu.nl
Samen beter aan de slag: de nieuwe Arbowet www.arbonieuwestijl.nl
Arbosite FNV Bondgenoten: Lawaai op de werkplek www.arbobondgenoten.nl
Arbosite CNV www.veiligengezondwerken.nl
Diverse NEN(-EN-ISO) normen:
  • NEN 3418: 2003: Ergonomie: Het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats.
  • EN ISO 9612 'Acoustics - Measurement and calculation of occupational noise exposure - Engineering method' (in ontwerp).
  • NEN-EN-ISO 11689: 1997: Akoestiek; Procedure voor de vergelijking van geluidemissiegegevens van machines en apparaten.
  • NEN-EN 458: 1994: Gehoorbeschermers - aanbevelingen voor keuze, gebruik, verzorging en onderhoud – praktijkrichtlijn (ontwerpnorm, namelijk NEN-EN 458:2001).
www.nen.nl

Selecteer in de tabel een Oplossing om te bekijken, of maak een selectie voor een printervriendelijke versie of om als PDF op te slaan.